| Prawdę mówiąc, jakoś nie miałem chęci jechać na Ukrainę. W młodości, gdy prawdziwej historii nie uczono dochodziły słuchy, że Lwów był wyjątkowym ogniskiem polskiej inteligencji i kultury, słyszałem piosenki lwowskie, które mi się podobały, spotykałem ludzi, którzy z sentymentem mówili o Lwowie, ale nie bardzo rozumiałem dlaczego. Wschód jakoś mnie zupełnie nie pociągał, miałem złe skojarzenia. Natomiast Riho chciała zobaczyć, jak wygląda polskie miasto, o którym tyle czytała, przy okazji pisania swojej książki. Chciała zobaczyć utracone miasto, w wyniku zdradliwego dla Polaków układu jałtańskiego! Dziś przy śniadaniu wspomniała, że właśnie rok temu 1) odwiedziliśmy Lwów, stolicę dawnej Galicji. I zaczęliśmy wspominać.
Przypomniała mi, że właśnie Lwów jest tym miastem, gdzie spotykają się różne ważne osobistości, o których pisałem czy robiłem filmy.2) Tu z zesłania przyjechał Apollon Korzeniowski z małym Konradkiem, przyjeżdżał także do Lwowa komendant Józef Piłsudski, by spotykać się z założycielem Związku Walki Czynnej, Kazimierzem Sosnkowskim i omawiać sprawy „Związku Strzelców” a przy okazji, zobaczyć się z Aleksandrą Szczerbińską, członkinią PPS-u, a późniejszą jego małżonką. Tu także spędził okupację mój profesor, słynny pedagog, reżyser i aktor Aleksander Bardini. 3) Wspominam profesora, bo pewnie nigdy bym nie wiedział, że mam przyjemny uśmiech i powinienem go, jak powiedział mi w Szkole Teatralnej, „w aktorstwie używać”. Ale wróćmy do czasów dawniejszych.
Dziedziniec rezydencji Jana III Sobieskiego |
Rezydencja Jana III Sobieskiego, obecnie Muzeum Historyczne |
Bywali tu też polscy królowie: Jagiełło i Jadwiga, także Jan II Kazimierz i Jan III Sobieski, który miał w pobliżu majątek, a swoją rezydencję w mieście, przy rynku.
Obecnie mieści się tu muzeum. A w muzeum pełno polskich memorabiliów. Byliśmy zachwyceni, że choć trochę ich tu przetrwało mimo zawirowań historii. Riho zastanawiała się, jaką drogą one tu dotarły i kto je zbierał. Na pewno mają swoją, ciekawą historię.
I odkrywamy znakomicie zachowany neorenesansowy pałac hrabiego Alfreda Józefa Potockiego i Marii z Sanguszków.
Hrabia był przez rok premierem Austrii, a od 1875 do 1883 namiestnikiem Galicji. Postać wyjątkowa! Maria zaś, jego małżonka była córką, arystokraty, Romana Sanguszko, którym zafascynował się Konrad Korzeniowski i napisał ciekawe opowiadanie „Książę Roman”. Nie dziwię się fascynacji pisarza postacią Romana, który na osobisty rozkaz cara za udział w powstaniu listopadowym, musiał maszerować w łańcuchach przez Syberię ponad 3000 km! Co za los! To nawet temat na film.
Książę Roman A.S. Sanguszko. Foto Wikipedia |
Przechadzając się po pałacowych komnatach można było łatwo zgadnąć, że właściciele tych zbiorów byli zafascynowani kulturą europejską, bo zbiory książek i obrazów, w porównaniu z tragiczną historią Lwowa, były dosyć okazałe. Znajdują się tu obrazy mistrzów europejskich i polskich. Ich proweniencja, w większości wskazuje na polskie pałace czy dwory bogatych ziemian, zamieszkujących dawne ziemie polskie.
Pisząc teraz ten tekst i szukając w Internecie informacji na temat losów sztuki polskiej na Wschodzie, ja ignorant w temacie, nagle odkrywam zbiory Lwowskiej Galerii Sztuki, której z braku czasu już nie zwiedziliśmy, czego niezmiernie żałuję. 4) Bo oto okazuje się, że:
„Można bez przesady stwierdzić, że poza granicami Polski lwowska kolekcja malarstwa polskiego jest największa i ma ogromną wartość. Pokazuje różne etapy rozwojowe i tendencje stylowe, skupia dzieła twórców najwybitniejszych, ale także rzadko spotykanych i mało znanych.” 5)
Pałac Potockich, obecnie Galeria Sztuki |
Widok ze wzgórza zamkowego na Lwów. Tu stał onegdaj zamek Kazimierza III Wielkiego |
Warto przeczytać cały artykuł, by zorientować się jak i ile dzieł polskich malarzy znalazło się za granicą. Szokujące!
PS: Obraz „Dzieci Jana Matejki”, autorstwa tatusia mogłem sfotografować w 2019 roku w sopockiej galerii, która gościła zbiory ze Lwowskiej Galerii Sztuki, posiadającej w swych zbiorach obrazy wielu wybitnych malarzy polskich.
Dzieci Jana Matejki, mal. Jan Matejko, w posiadaniu Lwowskiej Galerii Sztuki |
PRZYPISY
1) W 2019 podróżowaliśmy po Europie i w sierpniu odwiedziliśmy także Lwów.
2) Filmy „Konrad” („Joseph Conrad, Dreams and Life”) I “Piłsudski. Dla Polski żyć” („Piłsudski.To live for Poland”) na YouTube lub mojej stronie: www.andrzejsiedlecki.pl
3) Po emigracji wrócił do Polski i wystawiał sztuki współczesne, agitacyjne dramaty „antyimperialistyczne”. Więcej pod:pl.wikipedia.org/wiki/Aleksander_Bardini
4) Niektóre obrazy można obejrzeć tutaj: commons.wikimedia.org/wiki/Category:Paintings_in_the_Lviv_Art_Gallery
5) Dmitrij Szelest „Dzieje zbiorów polskiego malarstwa w Lwowskiej Galerii Obrazów” www.lwow.com.pl/galeria/polskie.html (dostęp 20.08.2020)
CDN
Na mojej stronie znajdziesz filmy, artykuły, Historię Polski w literaturze i inne. Wystarczy wpisać adres: www.andrzejsiedlecki.pl w PC i kliknąć Enter.
| 
