| Zdawałoby się, że po przeczytaniu masy książek i starych pamiętników wiem już wszystko o Kościuszce. Guzik prawda! Im głębiej się kopie, tym wiecej złota na wierzch wychodzi. A tu kopię nie tylko ja, ale cała nasza grupa fanów Kosciuszki. Godzinę temu zaalarmował mnie radośnie Felix Molski, że w archiwach National Library of Australia znalazł ciekawą perełkę, utwór (i nuty) "Dawn on Kosciuszko Waltz" skomponowany przez niejakiego F.W. Tidd'a. Kiedy przyjrzałam się temu utworowi bliżej, okazało się, że jest to walc opiewający świt nad Górą Kosciuszki. Pomyślałam, to się może nam przydać na obchody Roku Kosciuszkowskiego, ale to nie było całkiem to, co mi się marzyło. Po chwili szperania natknęłam się na kolejne cudeńko, już nie perełkę, ale diamencik, walc "Kosciusko" skomponowany przez niejakiego Stefana Połotyńskiego.
Okazuje się, że przy okazji Kościuszki natknęłam się na przeciekawe opowieści o legioniście Piłsudskiego, który w niewoli na Syberii stworzył orkiestrę, a po osiedleniu sie w Australii komponował, dyrygował orkiestrami, uczył młode pokolenie, nota bene organizował koncerty dla młodego geniusza z Sydney, którego potem na europejskie tournee chciał zabrać; działał w polonijnych organizacjach, prowadził polonijne pisma. Podobno grał na 12 instrumentach, a mówił w 14 językach. Być może postać Połotyńskiego dobrze jest znana Polonii z Brisbane; jeśli nie, to może warto wydobyć go z zapomnienia, a jego muzykę zaprezentować na Polart Brisbane 2018.Nie powinni jej też zabraknąć w czasie imprez planowanych na Rok Kosciuszki.
Poniżej biogram Połotyńskiego opracowany przed laty przez Lecha Paszkowskiego.Połotyński (używał też nazwiska Dunin-Wąsowicz Połotyński, a po naturalizacji w Australii – de Połotyński) Stefan (1895–1967), muzyk, działacz polonijny, założyciel pierwszego pisma polskiego w Australii. Ur. 24 VI w Krakowie, był synem Jana i Stefanii z Grabowskich.
Podczas rewolucji 1905 r., w której wzięli udział jego wujowie w Zagłębiu Dąbrowskim, miał nosić jako chłopiec amunicję na barykady, w tornistrze uczniowskim. Uczył się w Gimnazjum Jana Sobieskiego w Krakowie i w tamtejszej szkole muzycznej, specjalizując się w grze na flecie. Jako flecista był zaangażowany do Warszawskiej Orkiestry Symfonicznej i występował w Moskwie pod batutą Emila Młynarskiego.
Uczęszczał na zebrania Związku Pomocy dla Więźniów Politycznych i pomagał w wydawaniu „Więźnia Politycznego” w Krakowie. Tamże pod wpływem odczytów Józefa Piłsudskiego wstąpił 22 I 1913 do «Strzelca». Po wybuchu pierwszej wojny światowej wyruszył na front z kompanią kadrową 6 VIII 1914. Wkrótce dostał się do niewoli rosyjskiej. Jako jeniec został przewieziony w r. 1915 z twierdzy w Kijowie do Omska wraz z 34 legionistami.
Gdy w r. 1916 nastąpiły ulgi dla Polaków, P. dostał pozwolenie na sformowanie orkiestry (44 osób) z jeńców-Słowian (Polacy, Czesi i Serbowie). Orkiestra P-ego dała pierwszy koncert w sali teatru miejskiego w Omsku, 6 XII 1916, z dużym powodzeniem. W sformowanej na Syberii w r. 1918 dywizji polskiej P. został jesienią t. r. mianowany kapelmistrzem 2 p. strzelców, a 14 I 1919 zatwierdzony jako oficer orkiestrowy w stopniu porucznika.
Po klęsce armii admirała A. W. Kołczaka w r. 1920 i kapitulacji formacji polskich P. przyłączył się do grupy żołnierzy uciekających przez Mongolię i Mandżurię do Japonii.
Na statku «St. Albans» przypłynął 25 V 1920 do Sydney, gdzie mieszkał przez siedem lat. Początkowe jego sukcesy na polu muzycznym w Australii były duże. Miał dobre krytyki, w których podkreślano niezwykłą oryginalność utworów P-ego. Szczególnie powodzeniem cieszył się jego Taniec śmierci (opus 12),Syberyjskie preludium, Polska fantazja i Moment muzyczny. Napisał też kilka uwertur, tańców polskich i pieśni kościelnych. Niektóre z jego utworów wydała firma Paling w Sydney.
Oprócz fletu, grał również dobrze na skrzypcach i fortepianie. W l. 1924–6 dyrygował jedną z pierwszych orkiestr Australijskiego Radia, rozgłośni 2 B1 w Sydney. Przeniósł się na stałe do Brisbane 15 IX 1927, zaangażowany do pomocy kierownika kinoteatru «Tivoli». Potem grał jako solista w orkiestrze Wintergarden. W r. 1935 dyrygował orkiestrą rozgłośni 4QG. Od r. 1933 prowadził chóry cerkiewne, greckie i rosyjskie, utrzymując się z lekcji muzyki oraz z porad i tłumaczeń dla imigrantów w sprawach sądowych.
Dn. 13 XI 1927 założył związek Polaków w Brisbane pn. «Kolonia Polska», który liczył około 40 osób. Związek ten rozpadł się w r. 1930, na tle tarć personalnych. Od stycznia do października 1928 włącznie, P. redagował w języku polskim i angielskim „Stronicę Polską – The Polish Page” na łamach pięknie wydawanego miesięcznika kulturalno-artystycznego „The Muses’ Magazine”. Była to pierwsza pozycja w historii prasy polskiej w Australii.
Dn. 1 VIII 1930 rozpoczął P. wydawanie w Brisbane pierwszego polskiego pisma na tym kontynencie, miesięcznika powielanego „Polonia Australijska”. Ukazało się osiem numerów tego pisma, ostatni z maja 1931. Miesięcznik ten został założony z myślą o pognębieniu oponentów z «Kolonii Polskiej», ale był prowadzony żywo i z dziennikarskim zacięciem. Swoje zdolności pisarskie wykazał P. jeszcze na łamach „The Muses’ Magazine”, gdzie zamieścił kilka krótkich artykułów i z talentem ujęte opowiadanie z Syberii pt. From the Land of Death.
Po drugiej wojnie światowej ogłosił trzy artykuły w „Tygodniku Polskim” (Melbourne), Wspomnienia sprzed czterdziestu pięciu lat (1961 nr z 4 III), Polonia kwinslandzka między wojnami (1963 nr z 23 III) oraz pochwałę występów Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Brisbane (1963 nr z 30 III). W l. sześćdziesiątych współpracował w redagowaniu „Biuletynu Informacyjnego” Związku Polaków w Darra, Qld. P. miał duże zdolności muzyczne i pisarskie, ale swoich talentów w pełni nie rozwinął.
Jako człowiek był typem staropolskiego pieniacza, lubującego się w procesach. Zmarł 5 III 1967 i został pochowany na cmentarzu w Nudgee.
LINKI
źródło - biogram autorstwa L.Paszkowskiego
Polotynski - Kosciuszko Waltz
Połotyński, Australian Lullaby
Dumka by Połotyński
Połotyński jest jescze kompozytorem utworu pt. The dinky fox-trot, opublikowanego w 1921 roku w Marrickvile (Sydney).
Artykuł M. Kałuskiego pt. Sladami Polaków po świecie. Krakow w Australii
Genealogia.Stefan żonaty (ok. 1920) z Eunice Olsen.
In English, rozdział POLES by Joanna Ita Szymanska Historia osadnictwa polskiego w Brisbane. From s. 286. Cytat: Notably, Queensland was the birthplace of the Polish written media in Australia thanks to the pioneering work by Stefan Połotynski, an orchestra conductor, music teacher and court interpreter who established a bilingual bulletin Stronica Polska (The Polish Page) in Brisbane in 1928. Next, from 1 August 1930 Połotynski was the editor of the Polonia Australijska (Australian Poles) published in Brisbane.
Poles charge each other with ink slinging Truth, Sun 25 Jan 1931, p.15
Relacja z sądu. Dwaj polonijni działacze Stefan Polotyński i Zygmunt W. Romaszkiewicz oskarżają się wzajemnie o defamację.
Hawera & Normanby Star, 4th Jan 1924, p7. Boy Wonder. Amazing pianist his own concert at 11. Sydney 20 Dec.(1924) A story about Połotyński’s talented student Jimmy Walker of Ashfield. ("Połotyński took him in hand about 18 months ago. Seven months later Jimmy appeared in public.")
Stefan de Polotynski conductor, producer, pianist, Concert in Aid for The Polish Read Cross Brisbane City Hall Brisbane 14 October 1939
Nuty walca Połotyńskiego "Kosciusko" |
Jimmy Walker - Połotyński's student - his world career
| 
