| Zrzeszenie Nauczycieli Polskich, jak sama nazwa wskazuje, jest organizacją skupiającą nauczycieli języka polskiego oraz nauczycieli szkół australijskich polskiego pochodzenia. Jednym z członków naszej organizacji jest wybitny australijski poeta polskiego pochodzenia, nauczyciel, profesor uniwersytetu – Peter Skrzynecki. Pod koniec ubiegłego roku podjęliśmy się zorganizowania promocji najnowszej książki, tym razem nie Piotra Skrzyneckiego, ale o Skrzyneckim.Poprzednie trzy tego typu spotkania promujące nowo wydane książki Skrzyneckiego miały miejsce w Polskim Konsulacie, na Woolahra. Każdorazowo gromadziły one od 150 do 200 osób, prominentnych znawców australijskiej literatury, polskich i australijskich nauczycieli, polityków oraz zwykłych ludzi. Organizatorem było Zrzeszenie Nauczycieli Polskich, a każdą imprezę finansowali wydawcy: Queenslan University Press, Five Senses Education oraz polskie Wydawnictwo Edukacyjne z Krakowa, oczywiście przy wsparciu Konsulatu.
Jedyną sensowną lokalizacją obecnego spotkania po, jak się okazało, niemożliwością uzyskania zgody Konsulatu, był Polski Klub w Ashfield. I tutaj należą się Kierownictwu Klubu słowa podziękowania. Salę wraz z poczęstunkiem przygotowano a Klub specjalnie dla nas został otwarty dwie i pół godziny wcześniej niż w inne soboty.
Tak więc, w sobotę 21 lutego w Sali Lustranej Klubu Polskiego zgromadziło się kilkadziesiąt osób. W zdecydowanej większości byli to Australijczycy. Niestety w związku z ciągle kontrowersyjną sprawą odmawiania członkostwa klubu w Ashfield, wielu Polaków z żalem nie skorzystało z zaproszenia.
Książka, której promocja się odbyła nosi tytuł: ‘Of Human Experience ‘ – ‘Z ludzkiego doświadczenia’. Jest ona, jak pisze wydawca, celebrowaniem życia i twórczości wybitnego australijskiego Poety – Petera Skrzyneckiego. Na jego utworach wychowało się kilka generacji, jako że wiersze Skrzyneckiego należą do kanonu literatury z języka angielskiego dla australijskich maturzystów.
‘Of Human Experience’, składa się z 10 rozdziałów, autorstwa znanych postaci australijskiej literatury i kultury. Opracowania całości dokonał współczesny australijski poeta – Lorne Johnson. On opatrzył wstępem tę publikację, a także zakończył ją wywiadem, jaki przeprowadził z Piotrem Skrzyneckim.
Publikację otwiera rozdział o prostym tytule: ‘Peter Skrzynecki’. Autorem jest prof. Geofrey Cains. Wspomina on Skrzyneckiego ze swoich lat uniwersyteckich nie tylko jako cenionego poetę, ale także jako nauczyciela, któremu zawdzięcza swoje umiłowanie literatury. Skrzynecki, to nie tylko poeta i prozaik. Ma on także osiągnięcia jako krytyk literacki. Prof. Cains sugeruje, aby dokonać zbioru esejów Skrzyneckiego w zakresie krytyki literackiej.
Autorką kolejnego rozdziału jest dr. Kathryn Burns. Absolwentka Prawa na Sydnejskim Uniwesytecie, doktorat obroniła z literatury. Obecnie jest koordynatorką nauczania języka angielskiego w Taree, na północ od Sydney. Znamienny jest tytuł rozdziału autorstwa dr Burns: A Blood from Stone: a Poet’s Coming of Age in a Landscape far from Home – ‘Krew wyciśnięta z kamienia: dojrzewanie poety w scenerii z dala od domu’. Analizując poezję Skrzyneckiego, dr Burns koncentruje się przede wszystkim na utworach związanych z okresem jego pobytu w północno- zachodnim regionie NPW - New England. Skrzynecki tuż po studiach został tam skierowany do pracy jako jedyny nauczyciel w australijskiej szkole.
Podobnym okresem twórczości Skrzyneckiego zajmuje się dr Frank Davidson, specjalista od Edukacji przez Dramę. Sam jest autorem kilku sztuk teatralnych. Z Piotrem Skrzyneckim poznali się przed laty, ucząc angielskiego w ‘Teachers College’. W eseju swojego autorstwa Davidson porównuje poezję Skrzyneckiego i Judith Wright. Zmarła przed kilkunastu laty australijska poetka była mentorem i przyjacielem młodziutkiego Piotra Skrzyneckiego. To właśnie na pamiątkę tej przyjaźni najstarsza córka Piotra Skrzyneckiego nosi imię Judyta (Judith).
Tematowi, jak uczyć poezji Skrzyneckiego, poświęciły swoje eseje, niezależnie od siebie dwie nauczycielki: Narelle Nightscales i Elspeth Maddogs.
Narelle Nightscales, koordynatorka nauczania języka angielskiego w Elizabeth Macarthur High School zatytułowała swój esej ‘Birds of Passage’ – Wędrowne ptaki. To tytuł jednego z wierszy Skrzyneckiego, których wiele poeta dedykuje powojennej emigracji.
Elspeth Maddocks, ceniona specjalistka nauczania języka angielskiego, dzieli swoją pracę pomiędzy dwie ekskluzywne szkoły – pół roku w Melbourne i pół roku w Sydney. Specjalizuje się w nauczaniu klas maturalnych poezji Skrzyneckiego ze zbioru ‘Old /New World’ – ‘Stary / Nowy Świat’.
Wykładowca literatury, krytyk literacki współczesnej poezji australijskiej, Martin Duwell z Queensland University, zatytułował swój esej ‘Interior Landscapes: The Early Poetry of Peter Skrzynecki’ – ‘Krajobrazy wewnętrzne: Wczesna poezja Piotra Skrzyneckiego’.
Anglistka, Leonie Powler, nauczycielka w prywatnych szkołach Sydney, pochodzi ze Snowy Mountains. W poezji Skrzyneckiego odnalazła historię ludzi, którzy po wojnie zasiedlili jej rodzinne strony, przynosząc z sobą nową kulturę, nową etykę pracy. Z ich dziećmi siedziała w jednej ławce i razem bawili się na boisku szkolnym. Esej, zatytułowany: ‘Celebrating Skrzynecki’, autorka poświęca analizie poezji ze zbioru ‘Immigrant Chronicle’ – ‘Emigrancka Kronika’, wzbogaconego także przykladami z powieści autobiograficznej Skrzyneckiego – ‘The Sparrow Garden’ – ‘Wróbli ogród’.
Na szczególne podkreślenie zasługuje Jim Kable, autor eseju: A Mirror to Cultural Diversity within the Australian Landscape – Peter Skrzynecki – ‘Lustrzane odbicie różnorodności kulturowej w krajobrazie Australii – Piotr Skrzynecki’. Jim Kable – to emerytowany wykładowca, nauczyciel nauczycieli. W latach 70 ubiegłego wieku zapisał się w historii Sydnejskiego Uniwersytetu promując innowacyjne metody nauczania, w których centralną pozycję zajmuje uczeń, a nie nauczyciel. Jim, jako rodowity Australijczyk brytyjskiego pochodzenia od lat zafascynowany jest poezją Skrzyneckiego. Odwiedził, jak sam twierdzi, wszystkie miejsca w Nowej Południowej Walii, które związane są z twórczością Skrzyneckiego. W ubiegłym roku wybrali się z żoną do Polski. Zwiedzając Warszawę, stanął im przed oczyma wiersz ‘Postcard’ – ‘Widokówka’. Jim przeczytał ten wiersz na spotkaniu w Klubie Polskim. A oto mój polski przekład tego wiersza:
|
WIDOKÓWKA
1
Widokówka od przyjaciela
nie daje mi spokoju
od chwili, kiedy przyszła:
Warszawa, Panorama Starego Miasta.
Pisze mi, żebym pokazał ją
moim rodzicom.
Czerwone autobusy na moście,
wyłaniają się zza rogu –
wysokie bloki i coś
jakby ogrodzenie parku,
rzeka z betonem pylonów.
I najżywszy kolor nieba.
2
Warszawo, Stare Miasto:
sam nie poznałem cię nigdy
jedynie przez trzecią osobę –
wspaniałe miasto
które zniszczyły bomby,
mieszkacy zmasakrowani
albo wygnani – lecz ty wciąż żyjesz
w pamięci
pokolenia, które już odchodzi
na drugim końcu świata
Oni cię hołubią
i stają w obronie twojej odbudowy
odrzucając dzisiejszą politykę,
zachowują wiarę ojców
wznosząc toasty za wolność
pod flagą z Białym Orłem.
Do tej pory,
powtarzam, nie poznałem cię nigdy,
no cóż.
Czerwone autobusy widziałem już
gdzie indziej,
i wody wszystkich rzek
są tak samo lśniące.
Mój ojciec
spojrzy z dumą
na twe wieże i kopuły,
matka będzie wspominać
swą ukochaną Ukrainę.
A ja,
cóż mi pozostaje?
Mogę ci dać
uznanie
i nawet pochwalić twój wygląd.
Czegóż więcej
chcesz ode mnie
prócz rozpaczy?
3
Wpatruję się długo
w to zdjęcie
ale pozostaję niemy
wobec wołania
czerwonych dachów
i bezchmurnego nieba.
Na brzegu rzeki
samotne drzewo
szepcze:
„Jeszcze się spotkamy,
nim umrzesz.”
Of Human Experience in English
Jakże piękne i mocne w swoim przesłaniu są końcowe wersety tego wiersza. To nawet nie zabytki, nie krajobrazy, ale samotne drzewo, korzeniami wrośnięte w polską ziemię, tam, nad Wisłą, przywołuje swoim szeptem każdego z nas. ‘Jeszcze się spotkamy’ - wszak wyrastamy z tych samych korzeni. Co za przepiękna metafora!
Wiersz ‘Widokówka’ pochodzi z angielsko – polskiego zbiorku antologii: ‘Stary Świat * Nowy Świat’. Zawiera on 46 oryginalnych wierszy Skrzyneckiego w języku angielskim oraz na sąsiednich stronach polski przekład każdego z nich w moim wykonaniu.Tłumaczenia wybranych utworów Skrzyneckiego podjęłam się jeszcze w latach 80. ubiegłego wieku, kiedy jako nauczycielka języka angielskiego zetknęłam się w szkole z jego wierszem ‘Feliks Skrzynecki’.
Tłumaczenie rozpoczęłam jednak od prozy - zbioru opowiadań ‘ Wild Dogs’- ‘Bezdomne psy’. Każde z tych opowiadań, to kartka z życiorysu Polaków, których po II Wojnie Światowej zaakceptowała Australia. Chciałam, żeby mogli oni, niektórzy już u schyłku życia, przeczytać o dobrze znanych sobie wydarzeniach i aby mogli odgrzebać je w pamięci. Chciałam również, aby przybliżyć nieco powojenną Australię Polakom w Kraju.
Piotr Skrzynecki ze wzruszeniem przyjął pierwszy egzemplarz swojej książki wydanej po polsku. Cieszył się, że jego bohaterowie nareszcie przemówili swoim własnym językiem. Z tłumaczeniem dialogów tej a także kolejnej książki Skrzyneckiego ‘The Sparrow Garden’ – Wróbli ogród, problemów nie miałam. Znałam tych ludzi. To było pokolenie Wujostwa, do których przyjechałam na samym początku lat 70. ubiegłego stulecia, pokolenie ich przyjaciół – ludzi, z którymi dane mi było spotykać się na co dzień. Pewną trudność sprawiało natomiast przetłumaczenie nazw wszystkich roślin, ptaków a nawet owadów. Skrzynecki, to także miłośnik australijskiej przyrody.
Pod wrażeniem pierwszej, wydanej w języku polskim swojej książki, Piotr Skrzynecki napisał wiersz: ‘Translated into Polish’. Zamieściłam ten wiersz w rozdziale dotyczącym tłumaczenia twórczości Skrzyneckiego wspomnianej książki ‘Of Human Experience’ – ‘Z ludzkiego doświadczenia’. A oto mój przekład tego wiersza:
TŁUMACZONE NA POLSKI
Ciekawe, co by powiedzieli
rodzice wiedząc,
że moje wiersze i opowiadania
publikuje się w Polsce –
przetłumaczone
na język
w którym wyrosłem
nim nauczyłem się mówić
i pisać po angielsku.
Chociaż mieszkam
w Australii pięćdziesiąt pięć lat
nieraz czuję się zagubiony
jak wędrowiec
który nie ma ochoty wracać
ze swojej podróży
do Europy.
Patrząc na te przekłady
trudno
nie dostrzec ironii –
wiem że polski
to język
który szybko zapominam
od śmierci obojga rodziców,
czuję się
coraz bardziej obco
wśród polskich rzeczowników i czasowników
ilekroć
chcę ich użyć poprawnie.
Jedna moja część woła
to wspaniale
myśląc o tłumaczonych utworach
druga jednak
zadaje pytanie,
„Czy to takie ważne?”
i potem padają następne pytania
o moją tożsamość o zrządzenie losu
i dlaczego moje życie
toczy się w Australii
Myślę o moich narodzinach
przy końcu Drugiej Wojny
strzępy tamtej historii
kotłują mi się w głowie
jakby miały ukryty swój cel:
Drezno, Warszawa, Stalingrad,
upadek Berlina –
tory kolejowe wiodące
do obozów śmierci w Polsce
z napisem nad bramą Arbeit Macht Frei.
„I w tym jest cała ironia”
odzywa się głos pierwszy, „Podziękuj
szczęśliwym gwiazdom
rodzice powędrowali z tobą pociągiem
wiodącym na statek
który pożeglował do Australii.
Wsłuchaj się w twoje opowieści i wiersze
tłumaczone na polski.
W nich usłyszysz
głosy swoich rodziców.”
Marianna Łacek OAM
Of Human Experience celebrates the life and work of distinguished Australian poet and memoirist Peter Skrzynecki OAM. Peter’s evocative writing is cherished by generations of Australians. His poetry continues to be studied by students in secondary education.
This volume of essays, from contributors Martin Duwell, Helen Koukoutsis, Kathryn Burns, Jim Kable, Frank Davidson, Narelle Nightscales, Geoff Cains, Marianna Lacek, Leonie Powrie and Elspeth Maddocks, sheds fresh, rich light on many aspects of Peter’s work including his early poetry, his time spent in the New England area of New South Wales, the constantly reprinted poetry collection Immigrant Chronicle, his Polish-Ukrainian heritage and the translation of his work from English to Polish. The book closes with a wide-ranging interview with Peter, conducted by editor Lorne Johnson at Peter’s Sydney home, mid-2018.
Of Human Experience is a publication for the student, teacher, poetry devotee and everyday reader.
source: australiancurriculumsupplies | 
